W wielu sportach, szczególnie tych mniej powszechnych, mamy do czynienia z tzw. „barierą wejścia”. Niejeden potencjalny zawodnik, który zainteresował się daną dyscypliną, nie podejmuje ostatecznie wyzwania, jakim jest start w zawodach. Dzieje się tak najczęściej z ukrytego lęku, wynikającego z niewiedzy na temat specyfiki startu w danej dyscyplinie sportowej. Regulaminy oraz komunikaty przedstartowe wydają się niejasne, a środowisko sportowe mocno zamknięte. Wiele osób w Polsce może mieć podobne spojrzenie na bieg na orientację. Postanowiliśmy przyjść im z pomocą i rozwiać ich wątpliwości, tworząc swoistą instrukcję startu na zawodach BnO.
Przed zawodami
Załóżmy, że wybraliśmy już konkretną imprezę, w której chcemy wystartować. Pierwsze, co musimy zrobić, to przeczytać regulamin zawodów (w BnO nazywany często „biuletynem zawodów”) i zwrócić szczególną uwagę na termin i formę zgłoszeń, opłatę startową oraz kategorie wiekowe. Następnie, według wskazówek z regulaminu, dokonujemy zgłoszenia do odpowiedniej kategorii (jeśli mamy wątpliwość, do której z nich przynależymy, możemy skonsultować się z organizatorem lub zgłosić do kategorii „OPEN”). W zgłoszeniu jest często miejsce na wpisanie numeru chipa; jeśli takowego nie posiadamy, pozostawiamy pole puste i zaznaczamy, że chcemy wypożyczyć chipa na czas biegu od organizatora (opłata dodatkowa na poziomie 5 zł za bieg). Płatności dokonuje się najczęściej w biurze zawodów w dniu biegu. Na większych imprezach zdarza się także opcja przelewu na konto bankowe organizatora. Klamka zapadła, jesteśmy zgłoszeni! Teraz już pozostaje tylko szlifować swoją formę.
Na kilka dni przed zawodami pojawia się najczęściej szczegółowy komunikat techniczny z parametrami tras (dystans, ilość punktów kontrolnych), organizacją centrum zawodów, godzinami pracy biura, a także listy startowe z minutami startowymi. Tak, minutami startowymi – w BnO start najczęściej odbywa się zgodnie z metodą interwałową (jak w biegach narciarskich). Każdy zawodnik ma określoną minutę startową, w której wybiega na trasę. Jeśli, dla przykładu, masz 30. minutę, a start jest o godzinie 10.00, to na trasę wyruszysz o 10.30.
W dniu zawodów
Przyjeżdżamy do centrum zawodów na tyle wcześnie, aby udać się do biura zawodów (w godzinach jego funkcjonowania podanych w komunikacie technicznym). W biurze dopełniamy wszelkich formalności (płatności, odbiór pakietu, chipa itp.). Gdy mamy to już za sobą, możemy spokojnie przygotować się do swojego biegu. Koniecznie pamiętajmy o zabraniu na trasę chipa (lub, w przypadku niektórych zawodów, karty startowej). Warto zabrać też kompas, aby wskazywał nam północ i pomagał zorientować mapę zgodnie z kierunkami świata, aczkolwiek nie jest on konieczny. Pamiętajmy także, że start jest zazwyczaj umiejscowiony w pewnym oddaleniu od centrum zawodów (odległość ta podana jest w komunikacie technicznym) i należy wyjść z centrum na tyle wcześnie, aby zdążyć na swoją minutę startową.
Zanim przejdziemy do szczegółowego opisu strefy startu, warto zaznaczyć, że najważniejsze dla zawodnika jest dotarcie na start o określonej porze (najlepiej kilka minut przed swoją minutą startową). Procedura startu może wydawać się skomplikowana, ale nie musimy się jej obawiać, gdyż na miejscu zawsze są organizatorzy, którzy wskażą, co mamy robić i chętnie pomogą.
Gdy już dotrzemy na start, zwróćmy uwagę na aktualną minutę startową. Najczęściej jest ona wyświetlana na zegarze elektronicznym. Gdy wybije nasza minuta, wchodzimy do pierwszego boksu startowego. Start składa się zazwyczaj z 2-3 boksów. W pierwszym następuje weryfikacja zawodnika (czy weszliśmy w odpowiedniej minucie i czy mamy właściwy chip) oraz wyczyszczenie chipa i jego sprawdzenie. Służą do tego dwie puszki: „clear” oraz „check”. „Clear” czyści pamięć chipa, natomiast „check” sprawdza, czy chip jest wyczyszczony i gotowy do użycia. Zdarza się, że puszka clear znajduje się tuż przed boksami startowymi; czyścimy wtedy chip zanim wejdziemy do pierwszego z nich. Drugi boks to zazwyczaj możliwość pobrania dodatkowych opisów punktów kontrolnych. Ich pobranie nie jest obowiązkowe, opisy najczęściej znajdują się także na mapie. Zaawansowani zawodnicy korzystają z dodatkowych opisów dla zaoszczędzenia cennych sekund (nie muszą obracać mapy podczas biegu, aby znaleźć opisy punktów). Trzeci boks jest zwykle ostatnim. To w nim mogą znajdować się mapy, możemy jednak na nie spojrzeć dopiero w momencie wybicia naszej minuty i usłyszenia komendy startu od sędziego. Mapy mogą także znajdować się kilkadziesiąt metrów za startem – wtedy po prostu do nich dobiegamy i zaczynamy właściwą nawigację. W każdym z boksów spędza się minutę. Szczegółowy opis organizacji startu i umiejscowienia map (w ostatnim boksie lub na przebiegu obowiązkowym w drodze do startu właściwego) znajduje się w komunikacie technicznym.
Od tego momentu znajdujemy się już na trasie i zaczyna się odmierzać czas naszego biegu. Teraz wszystko już zależy od naszych nóg i oczywiście głowy. Powodzenia!
Po biegu
Gdy już podbijemy punkt mety, jesteśmy u celu. Teraz wystarczy podejść do stanowiska z komputerem, które znajduje się tuż za metą, i sczytać informację z naszego chipa. Otrzymujemy wydruk z potwierdzeniem, na których punktach byliśmy oraz jaki był czas całego biegu wraz z międzyczasami z poszczególnych punktów kontrolnych.
Teraz możemy już iść odpocząć, porównać się z innymi zawodnikami z naszej kategorii, a także przeanalizować przebiegi pomiędzy punktami kontrolnymi. Możecie być z siebie dumni, pierwsze zawody w biegu na orientację macie za sobą. Teraz nie pozostaje nic innego, jak planować start w kolejnych.
Nie takie BnO straszne, jak je malują
Opis startu na zawodach dla niewtajemniczonych w szczegóły BnO może wydawać się skomplikowany. Gwarantujemy jednak, że od strony praktycznej wygląda to dużo prościej. Pamiętajcie, że organizatorzy na zawodach zawsze służą pomocą i na pewno z chęcią rozwieją Wasze wątpliwości. Do zobaczenia na zawodach!
Chip
Elektroniczny chip, który służy do potwierdzania obecności zawodnika na punkcie kontrolnym. Chip montuje się na palcu dłoni. Potwierdzenie obecności na punkcie następuje po włożeniu chipa do dziurki w elektronicznej puszce znajdującej się na punkcie kontrolnym. Zapis na chipie jest natychmiastowy. Po biegu informację z chipa sczytuje się do komputera.
Punkt kontrolny
W miejscach, do których mamy dotrzeć podczas biegu na orientację, ustawione są punkty kontrolne. Posiadają one kilka charakterystycznych elementów:
● stojak w kształcie litery T – to na nim opiera się cała konstrukcja;
● lampion w kolorze biało-pomarańczowym;
● elektroniczna puszka do potwierdzania obecności na punkcie (przy pomocy chipa);
● perforator (w przypadku awarii puszki elektronicznej służy do potwierdzenia obecności na punkcie poprzez odznaczenie na mapie);
● kod punktu kontrolnego (kody te znajdują się w opisach punktów kontrolnych; dzięki nim zawodnik ma pewność, że znalazł odpowiedni punkt ze swojej trasy).
Opracowanie: Wojciech Bajak
