Łyk historii cz. 1 Frekwencja na zawodach

Obecnie jeśli chcemy prześledzić co się działo w polskiej orientacji w ciągu kilku ostatnich lat wystarczy trochę „poszperać” w internecie. Jednak co w przypadku lat odrobinę odleglejszych? Ilu zawodników startowało na zawodach, kto zostawał mistrzem Polski w poszczególnych kategoriach, który klub był najlepszy w kraju? Na te i być może na kilka innych pytań postaram się odpowiedzieć w cyklu artykułów „łyk historii”.

W moje ręce jakiś czas temu dość niespodziewanie trafił zestaw bardzo ciekawych publikacji. Mowa w tym miejscu o „bilansach sezonu”, wydawanych przez Centralną Komisję Biegu na Orientację przy Polskim Związku Lekkiej Atletyki. Bilans Sezonu był opracowywany przez Andrzeja Pasionka (jednego z najbardziej zasłużonych ludzi w rozwoju BnO w Polsce; zm. w styczniu 2000 r.).

Publikacje jakie do mnie trafiły dotyczą lat 1981-1989 i ten okres będę analizował. W pierwszej kolejności przyjrzę się frekwencji na zawodach w Polsce.

ROK 1981

	Data zawodów	Nazwa zawodów	Liczba wszystkich uczestników
1.	31.05	Zawody na Orientację „Arkadia ’81”	383
2.	16.05	Puchar Jezioraka	380
3.	17.05	IV Regionalne ZnO „Olsztyn ‘81”	363
4.	26.09	Leszczyńskie Zawody na Orientację	341
5.	28.06	Zawody na Orientację „Zamonit ‘81”	323
6.	27.09	Zawody na Orientację „Calisia ‘81”	318
6.	10.10	Zawody na Orientację „Warszawianka ‘81”	318
6.	11.10	V Otwocki Bieg na Orientację „OKS ‘81”	318
9.	12.04	OL – Zodiak ‘81	313
10.	22-24.08	XI Międzyn. Biegi na Orientację ZSSP „Start”	297

SUMA

3354

ROK 1982

	Data zawodów	Nazwa zawodów	Liczba wszystkich uczestników
1.	21-22.08	ZnO „Zamonit ‘82”	530
2.	22.05	ZnO „Warszawianka ‘82”	525
3.	23.05	ZnO „Wawel ‘82”	383
4.	27-29.08	XII Międzynarodowe BnO o Puchar RG „Start”	371
5.	10.10	I Puchar Kujaw i VI Otwocki BnO „OKS ‘82”	364
6.	9.10	III Puchar Trójmiasta	349
7.	10-11.07	Puchar Wawelu	303
8.	19.09	V Mistrzostwa Polski w sztafetowym BnO	301 (103 sztafety)
9.	6.06	ZnO „Roztocze ‘82”	289 (99 sztafet)
10.	25.04	OL – Zodiak ‘82	246

SUMA

3661

ROK 1983

	Data zawodów	Nazwa zawodów	Liczba wszystkich uczestników
1.	16-17.04	Puchar Ziemi Leszczyńskiej	576
2.	22-24.07	Grand Prix Polonia ‘83	459
3.	21.05	VI Regionalne ZnO „Olsztyn ‘83”	410
4.	1.10	VII Otwocki BnO „OKS ‘83”	405
5.	1-3.7	XIII ZnO o Puchar RG ZSSP „Start”	391
6.	22.05	IV Puchar Trójmiasta	368
7.	11.06	ZnO „Wawel ‘83”	366
8.	2.10	ZnO „Warszawianka ‘83”	343
9.	16-17.07	II Puchar Wawelu	301
10.	18.09	VI Mistrzostwa Polski w sztafetowym BnO	297

SUMA

3916

ROK 1984

	Data zawodów	Nazwa zawodów	Liczba wszystkich uczestników
1.	14-15.07	III Puchar Wawelu	510
2.	29.09	VIII runda DMP – 84 „Tomaszów ‘84”	495
3.	20-22.07	Grand Prix Polonia ‘84	480
4.	29.04	ZnO „Wawel ‘84”	473
5.	19.05	V Puchar Trójmiasta	468
6.	28.04	ZnO „Jura ‘84”	417
7.	24-26.08	XIV Międzynarodowe BnO o Puchar RG „Start”	412
8.	30.09	ZnO „Warszawianka ‘84”	395
9.	9.06	II Puchar Podlasia	380
10.	10.06	ZnO „OL – Zodiak ‘84”	334

SUMA

4364

ROK 1985

	Data zawodów	Nazwa zawodów	Liczba wszystkich uczestników
1.	27-28.07	IV Puchar Wawelu	699
2.	19-21.07	Grand Prix Polonia ‘85	650
3.	27.04	ZnO „Warszawianka ‘85”	600
4.	5.10	III Puchar Podlasia	549
5.	28.04	ZnO „Jura ‘85”	522
6.	23-25.08	XV Międzynarodowe BnO o Puchar RG „Start”	510
7.	6.10	IX Otwocki BnO „OKS ‘85”	456
8.	7.09	VIII Mistrzostwa Polski w sztafetowym BnO	418
9.	15-16.06	XV Międzynarodowe BnO o Puchar Miast Targowych Europy	406
10.	2.06	VI Puchar Trójmiasta	367
		SUMA	5177

ROK 1986

	Data zawodów	Nazwa zawodów	Liczba wszystkich uczestników
1.	5.10	X Otwocki BnO „OKS ‘86”	674
2.	26.04	ZnO „Wawel ‘86”	661
3.	24-25.05	VII Puchar Trójmiasta	643
4.	27-29.07	Grand Prix Polonia ‘86	562
5.	27.04	ZnO „2 runda DMP ‘86”	536
6.	12-13.07	V Puchar Wawelu	535
7.	4.10	IV Puchar Podlasia	533
8.	21-22.06	V Puchar Najmłodszych	466
9.	22-24.08	XVI Międzynarodowe BnO o Puchar RG „Start”	424
10.	18.05	Zawody na Orientację „Calisia ‘86”	416
		SUMA	5450

ROK 1987

	Data zawodów	Nazwa zawodów	Liczba wszystkich uczestników
1.	3.10	V Puchar Podlasia	907
2.	21-23.08	XVII Międzynarodowe BnO o Puchar RG „Start”	707
3.	10-12.07	VI Puchar Wawelu	661
4.	26-27.06	VI Puchar Najmłodszych	613
5.	28.06	I Mist. Młodzieży Szkolnej w BnO	593
6.	26-28.07	Grand Prix Polonia ‘87	590
7.	4.10	XI Otwocki BnO „OKS ‘87”	589
8.	25-26.04	VIII Puchar Trójmiasta	517
9.	24.04	Puchar Floty	512
10.	30.05	X Mistrzostwa Polski w sztafetowym BnO	490
		SUMA	6179

ROK 1988

	Data zawodów	Nazwa zawodów	Liczba wszystkich uczestników
1.	8-10.07	VII Puchar Wawelu	1070
2.	1-3.07	Grand Prix Polonia ‘88	934
3.	18.06	Puchar Wrocławia ‘88	789
4.	15.05	ZnO „Warszawianka ‘88”	739
5.	25-26.06	VII Puchar Najmłodszych	647
6.	3.09	Zawody na Orientację „Calisia ‘88”	594
7.	10.04	Memoriał Hanny Werner	586
8.	14.05	VI Puchar Podlasia	566
9.	18.06	XI Mistrzostwa Polski w sztafetowym BnO	564
10.	4.09	ZnO „Wawel ‘88”	472
		SUMA	6961

ROK 1989

	Data zawodów	Nazwa zawodów	Liczba wszystkich uczestników
1.	7-9.07	VIII Puchar Wawelu	1189
2.	2-4.07	Grand Prix Polonia ‘89	811
3.	13.05	Puchar Wrocławia ‘89	671
4.	27.05	Zawody I Rundy II Ligi	658
5.	30.04	III Beskidzki Orientcross	620
6.	1.10	Drużynowy Puchar Polski II Runda	531
7.	28.05	X Puchar Trójmiasta	516
8.	23.09	VII Puchar Podlasia	510
9.	16-18.06	VIII Puchar Najmłodszych	442
10.	8.10	OL-Sprint	396
		SUMA	6344

Po prześledzeniu powyższych tabel oraz poniższych wykresów można jednoznacznie stwierdzić, że w latach 80 coraz więcej osób uprawiało bieg na orientację i startowało w zawodach BnO. W ciągu 8 lat podwoiła się liczba orientalistów startujących na 10 największych (pod względem frekwencji) zawodach w Polsce. O ile na początku omawianego okresu frekwencja na największych polskich zawodach była porównywalna do czasów obecnych, to w drugiej jego części zdecydowanie przewyższa bieżący stan rzeczy.
Modelowym przykładem może być w tym miejscu Puchar Wawelu. Te najstarsze polskie zawody wielodniowe w BnO, które są rozgrywane do tej pory, podczas pierwszej swojej edycji (1982 r.) zgromadziły na starcie 303 zawodników. Dwa lata później było to już 510 biegaczy. Natomiast w rekordowej VIII edycji (1989 r.) odnotowano 1189 startujących! Jest to liczba, która wydaje się na tę chwilę na polskich zawodach BnO nieosiągalna. Maksimum naszych możliwości to w tej chwili ok. 600-700 startujących.

To co napisałem w poprzednim akapicie potwierdza się w tabeli, którą zamieściłem w artykule we wrześniu ubiegłego roku na temat frekwencji na polskich wielodniówkach. W zeszłym roku największą frekwencję miał Puchar Borów Dolnośląskich, liczba startujących zmieściła się właśnie w przedziale 600-700 osób (uwzględniając każdego, kto wziął udział choćby w jednym dniu rywalizacji). Puchar Wawelu przyciągnął z kolei 540 uczestników. Jednak dysproporcje w porównaniu do końca lat 80 XX wieku są nad wymiar widoczne.

Rok 2013

	Nazwa zawodów	Liczba wszystkich uczestników	Liczba uczestników z zagranicy
1.	Puchar Borów Dolnośląskich	637	55
2.	XXXII Puchar Wawelu	540	55
3.	XVIII Puchar Bałtyku	503	94
4.	XV Grand Prix Mazowsza	379	40
5.	IX Grand Prix Pomorza	366	51
6.	Grand Prix Polonia 2013	345	40
7.	Puchar Ślęży	344	3
8.	XI Limanowa Cup	289	39
	SUMA	3403	377

Niestety daleko nam dzisiaj do stanu z 1988 roku, kiedy na 10 największych polskich zawodach wystartowało w sumie prawie 7 tys. zawodników. Mówimy, że BnO w Polsce się rozwija, jest coraz bardziej atrakcyjne dla widza jak i biegacza dzięki zastosowaniu wielu nowych technologii (elektroniczny system potwierdzania obecności na punktach kontrolnych, GPS tracking, kamery na trasie, lepszej jakości mapy – scanning laserowy). Jednak nie chce to się przełożyć na wzrost liczby osób uprawiających BnO. Obecnie jest boom na wszelkiego rodzaju aktywność fizyczną. Coraz większa liczba ludzi uprawia sport. Wystarczy przytoczyć przykład biegów ulicznych i przełajowych. W ciągu kilku ostatnich lat liczba startujących na takich zawodach wzrosła wielokrotnie. Bieg na orientację zostaję niestety w tym wszystkim gdzieś trochę z boku… można powiedzieć że w lesie. Chyba, że to kwestia czasu?

PS.:

W tym miejscu chciałem podziękować panu Zbigniewowi Malinowskiemu od którego otrzymałem wspomniane w artykule bilanse sezonu. To dzięki Panu powstał ten artykuł i miejmy nadzieję, że także kilka kolejnych.

Ilustracja artykułu pochodzi z kroniki sekcji KU AZS WAT Warszawa, na której stronie również znajdziecie bilanse sezonu oraz inne ciekawe, archiwalne materiały. Zdjęcia pochodzą z Pucharu Wawelu z 1989 roku i zostały wykonane przez Pana Jacka Szustakowskiego. Zostały częściowo poddane cyfrowej koloryzacji. Co ciekawe, wycinek z gazety relacjonującej PW mówi nawet o 1400 zawodnikach biorących udział w zawodach.